Ga naar de inhoud

De geschiedenis van Cuba

Cuba is een eiland in het Caribisch gebied. Het is een land zoals geen ander. In dit blog lees je meer over de geschiedenis van het bijzondere Cuba.

Koloniale periode

Net als in de rest van Latijns Amerika werd Cuba veroverd door de Spanjaarden. Voor de kolonisatie werd het eiland bewoond door de Tainos, een indianenvolk. De naam Cuba is afgeleid van Cabanacan wat in de taal van de Tainos ‘centrale plaats’ betekent.

De Tainos waren lang niet zo ontwikkeld als de Maya’s of Inca’s. Ze hadden geen grote gebouwen of geschriften. Het was een simpel volk en daardoor makkelijk te overheersen.

De Tainos vochten wel terug maar hun wapens konden niet op tegen die van de Spanjaarden. Ook gingen er veel indianen dood aan ziektes die werden meegebracht uit Europa.

Er is een klein beetje informatie over het Tainos volk te vinden in het Morro kasteel in Havana.

Wat weinig mensen weten: het woord ‘hurricane’ (orkaan) komt oorspronkelijk van de Tainos.

Slaven

De indianen die de oorlog en ziektes overleefden werden gedwongen om op plantages te werken. Maar omdat er nog maar zo weinig over waren werden er ook slaven uit Afrika gehaald.

In de koloniale periode begon men met het produceren van suikerriet en tabak.

Bloeiende economie

Er was een handelsverbod toegepast door de Spanjaarden wat betekende dat Cuba niet kon handelen met andere landen. Toen de Engelsen in de 18e eeuw voor een korte tijd Cuba in handen hadden werd deze maatregel opgeheven waardoor de economie van Cuba opbloeide.

Daarnaast kwamen er een hoop plantagehouders met hun slaven naar Cuba nadat er een slavenopstand uitbrak in Haïti en de Dominicaanse Republiek.

De bevolking groeide van 150 duizend naar 1,3 miljoen bewoners.

Opstand

Steeds meer mensen in Cuba voelden zich Cubaans en wilden niet meer onder het bewind van Spanje leven. Ze wilden onafhankelijk zijn.   

Dit gebeurde uiteindelijk in 1890 onder leiding van José Marti (een naam die heel veel terugkomt in Cuba) en met hulp van de VS.

Standbeeld van José Marti in Havana.

Standbeeld van José Marti in Havana Cuba.

Amerika en Cuba

De VS zorgde er dus voor dat Cuba ‘bevrijd’ werd van de Spanjaarden. Maar vervolgens nam de VS het roer over. Cuba mocht een onafhankelijk landen worden onder een aantal voorwaarden. Zo mocht bijvoorbeeld alleen handel gedreven worden met de VS. En Cuba moest land overdragen aan de VS zodat daar marinebases gebouwd konden worden zoals Guantánamo Bay.

In 1902 werd Cuba officieel onafhankelijk van de VS, maar het land bleef er dus een grote vinger in de pap houden.

De eerste revolutie

Na de eerste wereldoorlog kreeg Cuba een gekozen president. Maar toen deze niet wilde aftreden volgde er in 1933 een revolutie geleid door Fulgencio Batista, een machtige man geliefd bij de VS.

Batista regeerde het land gedurende tientallen jaren via presidenten die door hem werden aangesteld. Later werd hij ook zelf president. In 1944 werd hij verslagen door een andere kandidaat en in 1951 probeerde hij het opnieuw maar hij was niet populair meer onder het volk.

In 1952 pleegde Batista een coup en nam het land over. Onder zijn bewind groeide de economie van Cuba enorm maar Jan modaal merkte daar niets van. De bevolking leefde in armoede.

De tweede revolutie

De onvrede nam toe en in 1953 deed de jonge advocaat Fidel Castro een poging om het regime omver te werpen. Dit mislukte en hij kwam in de gevangenis terecht.

In 1955 werd hij vrijgelaten door Batista als teken van verzoening.

Castro ging naar Mexico om een nieuwe aanval te plannen. Hier ontmoette hij de Argentijnse Che Guevara en de twee werden al snel vrienden.

In 1956 voeren Fidel en Che met 80 andere mannen van Mexico naar Cuba in het schip Granma (dat eigenlijk maar gebouwd was voor 24 personen). Maar de boot werd opgemerkt en slechts 12 verzetsstrijders lukte het om te ontsnappen.

Daarna volgde een strijd van 2 jaar en op 8 januari 1959 kwam Fidel Castro aan de macht.

Fidel Castro & Che Guevara.

Fidel Castro & Che Guevara.
Bron foto: https://lahistoriadecuba.files.wordpress.com

Communisme

Onder Fidel Castro werd Cuba communistisch en een samenwerking met de Sovjet-Unie volgde. De band met de VS werd verbroken en president J.F. Kennedy besloot om een embargo in te stellen waardoor landen geen zaken meer mochten doen met Cuba (hij voerde voor die tijd snel nog even 1200 sigaren in voor zichzelf).

Maar dat maakte voor Cuba niet zoveel uit want ze hadden de Sovjet-Unie waar ze nu zaken mee konden doen.

Helaas, met de val van de Sovjet-Unie in 1991 zakte ook de economie van Cuba in elkaar.

Speciale Periode

De “Speciale Periode” breekt aan waarin de Cubaanse bevolking het enorm moeilijk heeft. Er is geen Sovjet-Unie meer om handel mee te drijven en andere landen mogen niet dankzij het embargo van de VS. Desondanks blijft het merendeel van de bevolking achter hun leider, Fidel Castro, staan.

Fidel, omstreden leider

Fidel Castro was een omstreden leider. Voorstanders vonden hem een humanist, iemand die opkwam voor de armen. Anderen zeggen dat hij een dictator was die zichzelf verrijkt heeft over de rug van het volk. Onder zijn bewind verdwenen tegenstanders in de gevangenis, of erger.

Ook wordt beweerd dat hij verantwoordelijk is voor de dood van zijn twee vrienden Camillo Cienfuegos en Che Guevara. De enige twee personen die hem hadden kunnen tegenhouden.

Uiteraard heeft Fidel dit gerucht zelf altijd ontkend.

Cuba nu

Sinds 2018 heeft Cuba een president die geen lid is van de Castro familie (Fidel overleed in 2016 en zijn broer Raoul heeft zich teruggetrokken). Maar in het hele land zie je nog posters met oude foto’s van Fidel, Che en Camillo. Het is eigenlijk alsof er na de tweede revolutie niets is veranderd.

Nog steeds zie je overal beelden van Che & Fidel in Cuba.

Nog steeds zie je overal beelden van Che & Fidel in Cuba

De relaties met Amerika zijn nog steeds slecht. Het werd iets beter door Obama maar door Trump is alles weer verslechterd.

Veel Cubanen zijn arm en moeten de eindjes aan elkaar knopen. De meeste mensen hebben meer dan 1 baan omdat ze anders niet rond kunnen komen. Toerisme is de belangrijkste bron van inkomen. Een neurochirurg in Cuba verdient minder dan een taxi chauffeur. Bizar.

In Centraal Havana kun je goed zien hoe de economie in elkaar is gestort. Koloniale huizen die gebouwd zijn in de tijd van economische bloei staan te verpauperen. Meerdere families wonen in zo’n huis. De inboedel bestaat uit spullen die we in Nederland van de zolder aftrekken om te verkopen op Koningsdag.

Straat in Havana Cuba.

Hoop voor de toekomst

Jonge Cubanen willen verandering. Maar ze willen het zelf doen. Ze willen geen hulp van andere landen. Ik hoop van harte dat het ze lukt om het land op te bouwen. Maar ze hebben wel een erg lange weg te gaan.

Amerikaanse & Sovjet auto’s

Naar schatting rijden er zo’n 50 duizend oude Amerikaanse auto’s rond op Cuba. De meeste doen dienst als taxi. Sommigen zien er prachtig uit, anderen zijn oud en verroest. Daarnaast zie je veel auto’s uit de Sovjet tijd rondrijden.  

Waarom? Omdat Cubanen een lange tijd alleen maar auto’s mochten kopen uit de tijd van voor de revolutie. Sinds 2014 mogen ze nieuwe auto’s invoeren máár alleen met toestemming van de overheid. En bij bedrijven goedgekeurd door de overheid. De prijzen die je betaalt voor een nieuwe auto zijn ook niet normaal. Voor een beetje normale auto van een paar jaar oud moeten ze 70 duizend euro neerleggen. Gaat natuurlijk niet gebeuren als je van je loon al niet eens de huur kunt betalen.

En daarom vind je in Cuba dus voornamelijk oude auto’s. Alsof je in een tijdmachine stapt en teruggaat naar de jaren 50/ 60.  

Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.
Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.
Streetart in Havana Cuba.
Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.
Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.
Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.
Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.
Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.

Voordelen en nadelen

Het is natuurlijk superleuk om al die oldtimers te zien rijden. Maar er zitten ook nadelen aan. Zo is het niet makkelijk om een oldtimer te onderhouden. Er is namelijk een chronisch tekort aan onderdelen. De meeste ‘bakken’ hebben dan ook een nieuwe motor afkomstig uit China of Rusland.

En als er geen onderdelen zijn? Nou dan gebruik je toch gewoon wat anders. Ducttape werkt goed. En soms komen onderdelen van andere voertuigen, zoals treinen, van pas.

Een ander nadeel is natuurlijk de milieuvervuiling. Denk maar niet dat die oude bakkies een goede roetfilter hebben. Geldt trouwens ook voor de bussen die constant een zwarte, vieze wolk uitstoten.  

Oude Amerikaanse auto in Havana Cuba.

Meer Cuba

Havana

Vinales

Cienfuegos

Trinidad

Santa Clara

Varadero