Santiago is de hoofdstad en meteen belangrijkste stad van Chili. Het werd in 1541 gesticht door Pedro de Valdivia. Hij koos de locatie vanwege het mediterrane klimaat. Hete, droge zomers en milde winters.
Hoe kom je er?
Vanuit Nederland vlieg je in 15 uur direct van Amsterdam naar Santiago. Op het vliegveld kun je een taxi regelen naar het centrum dit kost ongeveer 15 duizend Peso (€ 18) en duurt 30 minuten. Een goedkopere optie is de bus, maar deze stopt natuurlijk niet vlak voor je hotel/ hostel.
Naar het vliegveld
Als je naar het vliegveld moet dan kun je het beste de Centropeurto bus nemen. Een ticket kost slechts 2000 Peso (€ 2,60). Je kunt een Uber nemen naar de bushalte waar de bus vertrekt.
Waar verblijf je?
Ik verbleef zes nachten in Santiago en boekte een appartement via Booking.com. Voor één persoon was het wel een beetje duur (ik betaalde € 32 per nacht). Maar omdat het appartement een keuken had (en ik dus niet uit eten hoefde) heb ik weer wat geld bespaard. Ook had het appartement een eigen wasserette waar ik goedkoop mijn kleding kon wassen.
Uitzicht vanuit het appartement.
Hoe reis je rond in Santiago?
Santiago is een grote stad waar je kunt rondreizen met de bus, taxi, Uber of metro. De laatste is het goedkoopste en heel makkelijk.
Op elk metro station verkopen ze metro kaarten. Hier kun je geld op zetten en vervolgens check je in. Eigenlijk hetzelfde als in Nederland. Met als verschil dat je in Santiago niet hoeft uit te checken. Ze halen er een standaard bedrag af. Let dus goed op want als je per ongeluk verkeerd incheckt ben je meteen geld kwijt.
Je kunt ook een fiets huren. Voor het huren van een stadsfiets moet je een app downloaden. Als je daar geen zin in hebt kun je ook een winkel zoeken waar ze fietsen verhuren.
Wat is er te doen?
Santiago is een grote stad en er is genoeg te doen. Ik was er vijf dagen en moest keuzes maken.
Plaza de Armas & Metropolitan kathedraal
Het Plaza de Armas is het centrale plein in Santiago. Het plein werd rond 1541 aangelegd in opdracht van Pedro de Valdivia, stichter van Santiago.
Kunstwerk op het Plaza de Armas.
Om het plein staan allemaal historische gebouwen waaronder de Metropolitan kathedraal. Het is de residentie van de aartsbisschop van Santiago en werd in 1566 gebouwd. Zoals zoveel kerken en kathedralen in Zuid-Amerika moest de Metropolitan kathedraal een paar keer opnieuw gebouwd worden in verband met aardbevingen. Eind 19e eeuw vonden de laatste aanpassingen plaats.
Museo Chileno de Arte Precolombino
Dit museum ligt in de buurt van Plaza de Armas en is wat mij betreft een echte aanrader. Het museum werd opgericht door Sergio Larraín García-Moreno, een Chileens architect en antiek verzamelaar. Hij zocht een plek waar hij zijn privé collectie van precolumbiaanse kunst tentoon kon stellen.
Met hulp van de Chileense overheid lukte het hem om een geschikte plek te vinden: Palacio de la Real Aduana, dat in de 17e eeuw werd gebouwd. In 1981 opende het Museo Chileno de Arte Precolombino en de collectie is sindsdien flink uitgebreid.
Hoewel er ook hedendaagse kunst te vinden is draait het vooral om objecten uit de precolumbiaanse periode. Er worden werken tentoongesteld uit heel Zuid-Amerika.
Als je geïnteresseerd bent in de geschiedenis van Zuid-Amerika en kunst dan mag je dit museum niet overslaan.
Het item hieronder is een strijdbijl die krijgers om hun nek hingen. Vaak zat er bloed aan als waarschuwing. Op veel vazen en potten komt een afbeelding terug van een persoon met een bijl in de ene hand en een hoofd in de andere hand. Men gelooft dat de afgehakte hoofden werden bewaard als trofeeën. Er werd een touw door het hoofd geregen en daarna opgehangen.
Muziek was een belangrijk onderdeel in de precolumbiaanse cultuur.
Linksonder zie je een gouden oorbel. Dit is een bijzonder item omdat de meeste gouden objecten uit die tijd door de Spanjaarden zijn omgesmolten. Overigens was maar heel weinig van echt goud gemaakt. De meeste sieraden werden gemaakt van koper en daarna voorzien van een klein laagje goud of zilver.
Rechtsonder zie je een pot uit Nazca, Peru. De meest kleurrijke keramiek werd in Peru gemaakt. Soms werden er wel 16 kleuren gebruikt.
Het grote beeld linksonder is, geloof het of niet, een wierook brander.
Zevenduizend jaar geleden leefde een groep vissers aan de kust van Arica in Chili. Ze bedachten een nogal bijzondere manier om hun doden te preserveren. Eerst werd het lichaam ontdaan van de huid. Daarna werden spieren en organen weggehaald en vervangen door takken en bladeren. Vervolgens werd de huid weer ‘aangetrokken’ en bedekt met modder. Op het gezicht werd een dodenmasker geplaatst.
Deze manier van mummificeren is 2000 jaar ouder dan die van de Egyptenaren. En het was niet alleen voorbehouden voor de elite. Of je nou arm, rijk, jong of oud was. Iedereen werd gemummificeerd.
Dit is toch wel één van de meest nasty dingen die ik ooit gezien heb.
Er is ook een klein gedeelte met hedendaagse kunst.
Deze houten beelden zijn Chemamülles. Ze werden gebruikt in de Mapuche cultuur en op tombes gezet van mensen die waren overleden. De beelden moeten de geest van de overledene voorstellen en helpen bij de reis naar het hiernamaals.
Casa Colorada
In de buurt van Plaza de Armas vind je Casa Colorada (het rode huis). Dit koloniale huis werd in 1769 gebouwd voor Mateo de Toro y Zambranol, een veldmaarschalk.
Tegenwoordig is Casa Coloroda een museum. Je kunt hier meer leren over de geschiedenis van Santiago.
Helaas was het museum dicht toen ik er was in verband met renovatie.
Palacio de La Moneda
Ook in de buurt van Plaza de Armas ligt Palacio de La Moneda, ofwel het presidentiele paleis. Hier werken de ministers en vind je het secretariaat van de overheid. Needless to say dat je dit gebouw niet kunt bezoeken. Ik zou het ook niet proberen want de omgeving is afgezet met hekken en wordt bewaakt door soldaten met guns.
La Moneda werd gebouwd in 1784 als koloniaal plantage huis. Het ontwerp kwam van de Italiaanse architect Joaquín Toesca die al meerdere gebouwen had ontworpen in Santiago. In 1845 werd La Moneda omgetoverd tot presidentieel paleis.
Op 11 september 1973 werd het paleis gebombardeerd toen het leger de macht overnam (lees hierover meer verderop in dit blog). Daarna begon de restauratie die in 1981 eindigde. Op sommige plekken zijn nog steeds kogelgaten te zien.
Centro Cultural Palacio de La Moneda
Vlak naast La Moneda vind je Centro Cultural Palacio de La Moneda. Een kunstcentrum met restaurants en winkeltjes waar je handgemaakte souvenirs kunt kopen.
Toen ik er was, in 2019, was er een tentoonstelling over Zuid-Amerikaanse cowboys.
Hieronder zie je iemand afgebeeld van het Mapuche volk. Europeanen introduceerden paarden in Zuid-Amerika. Dit veranderde het leven van de Mapuche. De paarden vermenigvuldigden zichzelf rap en al snel hadden de Mapuche meer paarden dan het Spaanse leger. Het dier werd erg belangrijk. Het was een middel van transport, voedsel en werd ingezet bij oorlogen. Het was een symbool van macht en status.
Oude foto van een Zuid-Amerikaanse cowboy.
In Nederland zie je in musea vrij weinig schilderijen met Zuid-Amerikaanse taferelen zoals hieronder.
Verfrissend om eens wat anders te zien dan Europese landschappen met koeien en kastelen.
Prachtige details op een zadel.
Check die beugels!
Streetart
In Santiago vind je veel wijken, zoals Bellavista, met kleurrijke streetart op de muren. Ik heb een apart blog geschreven over streetart in Santiago.
Cerro San Cristobal & Tupahue
Cerro San Cristobal is een berg in de wijk Bellavista. Vanaf de top kun je mooi uitkijken over Santiago. Je kunt omhoog wandelen (45 minuten) of het treintje nemen. Ik koos voor de eerste optie.
Boven op de berg staat een 22 meter hoog beeld van de heilige maagd Maria. Ook vind je er een kapel en een kerk.
Met de kabelbaan naar Tupahue
Vanaf Cerro san Cristobal kun je met de kabelbaan naar andere locaties. Ik kocht een retourtje naar Tupahue, de volgende halte.
Bij Tupahue is niet heel veel te doen. Er is wel een groot zwembad, ideaal als je even wilt afkoelen.
Ook vind je er de Victoria Toren. Deze toren werd in de jaren 30 gebruikt als observatorium. Het is ook nog even een ‘milk bar’ geweest waar je alleen maar non-alcoholische dranken kon bestellen. In de jaren 50 was het een ‘Soda Fountain’, een plek waar je frisdrank kon kopen. In 1985 en 2010 werd de toren getroffen door aardbevingen. In 2012 werd de Victoria Toren verbouwd en sindsdien is het een centrum waar evenementen plaatsvinden.
De toren is vernoemd naar de vrouw van de burgemeester van Santiago, Alberto Mackenna Subercaseaux.
La Chascona
Een andere attractie in het Bellavista gebied is La Chascona ofwel Casa de Neruda. Het huis van de Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Pablo Neruda.
Ik moet eerlijk zeggen, ik wist niet wie Pablo Neruda was voordat ik dit huis bezocht. Ik ging er eigenlijk alleen heen omdat online werd gezegd dat het huis heel apart en bijzonder is. Nou, dat bleek te kloppen.
Pablo Neruda in het kort
Pablo Neruda werd geboren als Neftalí Ricardo Reyes Basoalto. Voor zijn nieuwe naam liet Neftali zich inspireren door Jan Neruda, een Tsjechische dichter.
Op zijn dertiende stuurt Neruda een aantal van zijn gedichten naar de lokale krant. In 1920 wordt zijn eerste gedichtenbundel, La Canción de la fiesta uitgebracht. Hij brengt daarna nog een aantal gedichtenbundels uit.
Neruda is in totaal drie keer getrouwd geweest (waarvan de eerste keer met een Nederlandse) en stierf in 1973 aan een hartaanval. Sommige mensen denken echter dat hij om het leven is gebracht omdat hij kritiek uitoefende op de overheid. Die werd in die tijd aangestuurd door de militaire leider Pinochet (lees verderop meer over de militaire coup in 1973). Pablo Neruda’s lichaam is zelfs opgegraven maar men kon niet concluderen dat hij is vermoord.
De bijzondere huizen van Pablo Neruda
Neruda was een creatief man en dat zie je terug in zijn huizen (hij had er drie). Niets is eigenlijk ‘normaal’. Hij hield van boten en dus hangen er veel schilderijen met boten. Veel van het interieur is handgemaakt en dus uniek.
Pablo Neruda reisde veel en nam dan souvenirs mee. Houtwerk van Paaseiland en kunst uit China bijvoorbeeld. Ook was hij fan van glas in lood.
Helaas heb ik geen foto’s van het huis want die mocht je niet maken.
Castillo Rojo
In het hart van Bellavista, bij Plaza Mori, staat het rode kasteel. Castillo Rojo werd in 1923 gebouwd als privé woning en sinds 2013 is het een hotel.
Iglesia Santa Filomena
Naast Barrio Bellavista vind je het Recoleta gebied. Hier staat de Santa Filomena kerk. Gebouwd in 1892 en uitgeroepen tot historisch monument in 1995.
Ik had de kerk graag van binnen willen zien maar helaas, het hek was dicht.
Museo Nacional de Bellas Artes
Het museum voor de beeldende kunsten in Santiago werd in 1880 opgericht en is daarmee het oudste museum in Zuid-Amerika. Het is een paar keer verhuisd van locatie. In 1901 besloot men speciaal voor dit museum een gebouw te bouwen bij Parque Forestal. Men noemde het: Palacio de Bellas Artes. En sinds 1910 (toen het gebouw werd geopend) kun je hier kunst bewonderen.
Het gebouw is een kunstwerk op zich. Prachtig vanbinnen en vanbuiten. Maar kunstwerken vallen een beetje tegen. Saai, niet origineel. En waarom zo weinig? Er is genoeg ruimte.
Ok, deze stofzuiger met glitters was dan wel leuk.
Museo de Arte Contemporaneo
Bij de metro halte Quinta Normal, grenzend aan de wijk Barrio Yungay, vind je een aantal museums. Het Museum voor hedendaagse kunst leek me wel wat. Maar helaas, het museum was gesloten (ze waren een nieuwe tentoonstelling aan het voorbereiden).
Museo Nacional de Historia Natural
Dan maar naar het museum voor de nationale geschiedenis. Je vindt hier informatie over de geschiedenis van de wereld. Hoe de aarde is ontstaan bijvoorbeeld. Daarnaast zijn er tentoonstellingen specifiek gericht op de geschiedenis en natuur van Zuid-Amerika. Zo wordt er een onderscheid gemaakt tussen lama’s, guanacos, vincunas en alpacas. Beesten die vooral in Zuid-Amerika voorkomen.
Een leuk museum om een kijkje te nemen. Toegang is gratis.
Museo de la Memoria y los Derechos Humanos
Ik heb, voordat ik naar Santiago ging, zes weken door Chili gereisd. Ik heb allemaal mooie dingen gezien en gedaan. Het was geweldig. Maar Chili heeft ook een donkere kant. Ik was hiervan niet op de hoogte tot ik het museum voor de mensenrechten bezocht. Een must als je echt alles over Chili wilt weten.
11 september 1973
In het museum vind je alles over mensenrechten en de schending daarvan. Maar eigenlijk draait het vooral om één ding: 11 september 1973. Het begin van een zwarte periode in de geschiedenis van Chili.
Wat gebeurde er precies?
Na een periode van onrust tussen het conservatieve congres van Chili en de socialistische president Salvador Allende werd op 11 september 1973 een staatsgreep gepleegd door het Chileense leger.
In het hele land namen militairen de macht over. Radio stations werden gesloten of gebombardeerd zodat de president niet wist wat er aan de hand was. Tegen de tijd dat hij het wél wist was het eigenlijk al een te laat. De president en de ministers zaten vast in La Moneda. De Socialistische partij raadde Allende aan om te vluchten maar dit wilde hij niet. Hij gaf een emotionele afscheidsspeech via het laatste radio station dat nog in de lucht was. Hij vroeg het volk om moedig te zijn en niet op te geven. Toen La Moneda gebombardeerd werd besloot Allende dat het beter was als iedereen zichzelf overgaf. Want anders zou het één groot bloedbad worden. Zelf pleegde hij enkele minuten na de bombardementen zelfmoord.
Na het overnemen van de macht schafte het leger de burgerregering af en stelde een junta. Deze onderdrukte de linkse politiek en werd gesteund door de regering en president Nixon van de VS. Een jaar na de staatsgreep werd leider van het leger, Augusto Pinochet, aangesteld als de nieuwe president.
Gedurende de 17 jaar dat Pinochet aan de macht was zijn er een hoop mensen verdwenen. Iedereen die het lef had om tegen de dictator in te gaan verdween. We kunnen allemaal wel raden wat er met die mensen is gebeurd.
Estadio Nacional
Het Estadio Nacional heeft een grote rol gespeeld in het zwarte deel van de Chileense geschiedenis. Een aantal van de 40 duizend politieke tegenstanders werd vastgezet in het Estadio Nacional. En deel deel van die mensen is daar ook vermoord. Een feit waar sommige Chilenen hedendaags niks vanaf weten.
Het Estadio Nacional kun je alleen bezoeken wanneer er een evenement is. Het schijnt dat er een monument staat voor de slachtoffers.
Terugkeer van de Democratie
Het volk werd door Pinochet onderdrukt maar dat was niet het enige. Onder zijn bewind klapte de economie in elkaar. That is, de modale man werd armer en de rijken werden rijker. Er waren dus ook Chilenen die Pinochet steunden. Degenen met veel geld.
Uiteindelijk kwam het volk massaal in opstand en trad Pinochet af. In 1990 werd de democratie in Chili hersteld. In 1988 leefden zo’n 48% van de Chilenen onder de armoedegrens. Dit daalde naar 20% in 2000. Men bereikte dit door het minimumloon met 17% te verhogen en door rijke mensen meer belasting te laten betalen.
Gerechtigheid… of niet
Vanaf 1998 probeerde men Pinochet te berechten. Er kwamen steeds meer feiten aan het licht over martelingen, mensen die vermoord waren onder zijn bewind en gunstige deals voor de elite.
Maar elke keer werd geclaimd dat Pinochet te ziek was voor een proces. Uiteindelijk overleed hij op 10 december 2006 op 91-jarige leeftijd. Hij heeft nooit terecht gestaan voor de misdaden die hij heeft gepleegd.
Wat is er te zien in het museum?
Er zijn verschillende video’s, krantenberichten en foto’s uit die tijd. Ook kun je naar de emotionele speech van Allende luisteren. Verder zijn er objecten tentoongesteld die dateren uit de periode dat La Moneda werd gebombardeerd. Een verbrandde typemachine bijvoorbeeld en een verbrande ster die ooit het gebouw sierde.
Meest indrukwekkend is de muur met foto’s van mensen die zijn verdwenen onder het regime van Pinochet. En de getuigenissen van tegenstanders.
Hoewel het museum redelijk deprimerend is ben ik blij dat ik er naartoe ben gegaan. Anders had ik een belangrijk onderdeel van de Chileense geschiedenis gemist.
Alle bijschriften in het museum zijn in het Spaans maar je kunt voor 2000 Peso een Engelse audioguide huren. Filmpjes hebben een Engelse ondertiteling.
Barrio Lastarria
Van alle wijken in Santiago is Barrio Lastarria toch wel mijn favoriet. Het is een hele creatieve wijk waar allemaal alternatieve mensen rondlopen. Je kunt er leuke spulletjes kopen en een drankje doen zonder je heel erg druk te hoeven maken over je spullen. Het is een gezellige, veilige wijk.
Cerro Santa Lucia
Cerro Santa Lucia ligt in Barrio Lastarria en is een kleine berg die uitzicht biedt over de stad. Toegang is gratis.
Hard Rock Café Santiago
Overal waar ik kom ga ik naar het Hardrock Café. Het is een soort traditie. In Zuid-Amerika zitten alle Hard Rock Cafe’s in winkelcentra. Meestal ver van het toeristische centrum vandaan. Eigenlijk vind ik dat een beetje raar. In Europa en de VS zitten ze juist allemaal in toeristen gebieden.
Ik denk dat het in Zuid-Amerika anders is omdat de mensen met een dikkere portemonnee rondlopen in de gebieden waar de winkelcentrums zijn gevestigd. En laten we eerlijk zijn, voor een maaltijd bij het Hard Rock Café betaal je vaak wel iets meer.