De Akropolis, een 156 meter hoge berg, is waarschijnlijk de bekendste bezienswaardigheid van de Griekse hoofdstad Athene. Vanaf de top kun je over de hele stad uitkijken. Eén van de redenen waarom er in de 13e eeuw een nederzetting werd gebouwd. Back in the day stonden er diverse tempels waar goden werden aanbeden. Zoals Athene, ook wel bekend als Polias (beschermster van de stad).
Hoe kom je er?
Je kunt direct vliegen van Amsterdam naar Athene. De vlucht duurt ongeveer drie uur. Vanaf het vliegveld kun je een taxi nemen of de metro (40 minuten) naar het centrum.
De meeste bezienswaardigheden in Athene liggen bij elkaar in de buurt. Als je in het centrum verblijft dan kun je lopend naar de Akropolis. Verblijf je buiten het centrum? Pak dan de metro naar halte Acropoli. Binnen een paar minuten sta je bij de ingang van de Akropolis.
Bezoek de Akropolis vroeg in de ochtend
De Akropolis opent zijn deuren om 08:00 uur ’s ochtends en ik raad je aan om er dan ook echt te zijn. Vanaf een uur of 10 begint het druk te worden. Als je ’s ochtends vroeg gaat dan zijn er niet zoveel mensen en kun je op je gemak van de mooie tempels genieten en foto’s maken zonder dat er 100 andere toeristen op staan.
Je kunt van tevoren online kaartjes kopen of bij de ticket balie. Toen ik er was stonden er maar 10 mensen te wachten dus ik kocht mijn kaartje bij de kassa.
Een kaartje kost € 10 (in 2022) maar als je ook de oude Agora, Romeinse Agora, bibliotheek van Hadrianus, Tempel van Zeus, Kerameikos en het Lykeion wilt bezoeken dan kun je beter een combinatie ticket kopen voor € 30.
Verwoest op de Akropolis
In 480 voor Christus werd de Akropolis aangevallen door de Perzen. Een groot deel van de tempels werd verwoest of raakte zwaar beschadigd.
- De Athenetempel, waar de godin van de oorlog, wijsheid en kunst, Athene, werd vereerd.
- Het Eleusinion, geweid aan de godin Demeter (godin van de landbouw en gewassen) en haar dochter Persephone.
- Het heiligdom van Artemis, waar de godin Artemis, beschermster van zwangeren en kraamvrouwen, werd vereerd.
- Het Pandroseion, een heiligdom waar o.a. het graf van Kekrops (stichter van Athene) stond en een tempel voor zijn dochter Pandrosos en een olijfboom geplant door Athene. Het verhaal gaat dat twee dagen nadat de Perzen waren vertrokken er alweer een nieuw takje tevoorschijn kwam.
- Het Arrephorion, waar twee arrephoren woonden. Dienstmeisjes van Athene.
- Bij het Altaar van Athene Polias werden offers gebracht aan de godin Athene.
- Bij het heiligdom van Zeus Polieus werden runderen geofferd aan de god Zeus.
- Koning Pandion werd vereerd bij het heiligdom van Pandion.
- Het Odeon van Perikles was het eerste overdekte theatergebouw en lag naast het Dionysustheater.
- De Stoa van Eumenes was een hal van zuilen die werd gebouwd in opdracht van koning Eumenes II van Pergamon.
Ruïnes van de Stoa van Eumenes.
- Het Asklepieion bestond uit een aantal tempels gewijd aan de god van geneeskunde en en genezing, Asklepios.
Ruïnes van het heiligdom van Aksepieon. In het Akropolis Museum vind je een stenen afbeelding die op de tempel heeft gezeten.
Een paal met het geslacht van een man. Waarschijnlijk moest dit een beeld worden maar is het nooit afgemaakt.
- Bij de Tempel van Dionysos werd de god van wijn en fruit (Dionysos) vereerd.
- Van het oude rioolsysteem is nog maar een klein deel te zien.
- Ingang tot de Maria grot die gebruikt werd als kerk. Toen ik er was in 2022 kon je de kerk niet in.
- Brons pitten. Op het Akropolis werd gewoon gewerkt en in de vier pitten die zijn gevonden werden bronzen beelden gemaakt.
Bewaard gebleven op de Akropolis
Een aantal gebouwen heeft de terror van de Perzen (deels) overleefd.
De Propyleeën
De Akropolis had verschillende Propyleeën, ofwel ingangen tot de heiligdommen. De ingangen werden ontworpen door de architect Minesicles. Het middelste deel bestond uit een galerij met een aantal kolommen. Helaas werd een groot deel van de Propyleeën verwoest tijdens de oorlog met de Perzen.
Het Parthenon
Het Parthenon was een tempel waar de godin Athene Parthenos (de maagd) werd vereerd. Het werd vlak naast de oude Athene tempel gebouwd. De nieuwe tempel was nog niet af toen de Perzen langs kwamen en alles vernietigden.
Na de oorlog met de Perzen wist Pericles (raadsman en generaal) de staat te overtuigen om de Akropolis, en dus het Parthenon, opnieuw op te bouwen.
In de eeuwen daarna kreeg het gebouw verschillende functies. Zo is het een kerk geweest ter ere van de heilige Sophia en Maria en na de Turkse verovering werd het een moskee.
In 1687 werd het Parthenon verwoest door een aanval van de Venetianen op de Turken, die hun munitie hadden opgeslagen in de tempel. Na de aanslag stortte een groot deel van het Parthenon in. Venetiaanse bevelhebber Francesco Morosini probeerde vervolgens een aantal beelden die nog heel waren te jatten en te verschepen naar Venetië. Maar tijdens die poging stortte de hele zooi in.
Rond 1802 kwam er nóg een dief langs, Thomas Bruce (ofwel Lord Elgin), de ambassadeur van Groot-Brittannië. Hij verzamelde sculpturen die ooit op de voor- en zijkanten van het Parthenon hadden gezeten en liet ze verschepen naar Groot-Brittannië. In 1816 verkocht Bruce ‘zijn’ Elgin Marbles aan het British Museum. Daar liggen de stukken nog steeds.
In het Akropolis Museum hebben ze een hele replica gemaakt van de rand die ooit om het Parthenon heeft gezeten. Ze hebben geprobeerd om zoveel mogelijk te herstellen. En waar stukken ontbreken, omdat die in het British Museum liggen of nog op de tempel zelf hangen, hebben ze foto’s geplaatst. Eigenlijk vind ik het belachelijk dat het British Museum de stukken niet terug geeft aan Griekenland. Want daar horen ze.
Nu denk je misschien, maar hoe hebben ze dat kunnen restaureren dan? Hoe weten ze wat waar heeft gezeten? Dat is dankzij de Franse ambassadeur markies Charles Olier de Nointel die in 1674 de Akropolis bezocht (vóór de verwoesting door de Venetianen dus) en een schilder opdracht gaf om het Parthenon te schilderen. Naar aanleiding van die werken weten onderzoekers hoe het gebouw eruit heeft gezien.
Sinds 1983 is men bezig met het restaureren van de Akropolis. Een heel team van archeologen heeft met computermodellen in kaart gebracht hoe de tempel eruit zag en hoe het dus gerestaureerd moet worden. Fragiele, originele stukken (beelden) blijven in het Akropolis Museum en zullen op de tempel worden vervangen door replica’s.
Het verloren beeld van Athene
In het Parthenon stond schijnbaar een heel groot beeld van Athene Parthenos, gemaakt van massief goud en ivoor. Wat daarmee gebeurd is weet niemand. Het gerucht gaat dat het naar Constantinopel is gesmokkeld en misschien later vernietigd.
Op de foto hieronder zie je de resten van de Tempel van Rome en Augustus. De tempel, die bestond uit 9 zuilen, werd gebouwd voor de Romeinse keizer Octavian Augustus. Het is de enige Romeinse tempel op de Akropolis.
De tempel van Athene Nike
De tempel die geweid is aan de godin Nike (godin van de overwinning) werd al snel ook een tempel voor de godin Athene en zo ontstond de naam Athene Nike. Na de verwoesting van de originele tempel door de Perzen werd er een tweede tempel gebouwd.
In 1686 werd de tempel afgebroken door de Turken die het materiaal gebruikten om een fort te bouwen als bescherming tegen de Venetianen. In 1834, toen Griekenland onafhankelijk werd, bouwde men de tempel opnieuw op. Blijkbaar is dat niet helemaal goed gegaan want in 1930 werd de tempel weer uit elkaar gehaald en opnieuw opgebouwd. In 2010 volgde een renovatie.
De tempel kon nooit helemaal in zijn originele staat hersteld worden omdat delen zijn gejat door Thomas Bruce en in het British Museum liggen. Andere delen waren zo fragiel dat ze zijn overgebracht naar het Akropolis Museum. In de tempel stond oorspronkelijk een houten beeld van Athene. Wat daarmee gebeurd is, is onduidelijk. Waarschijnlijk vergaan.
Op de foto hieronder zie je de tempel van Athene Nike helemaal rechts. Op de Akropolis zelf was het niet mogelijk om er een goede foto van te maken aangezien een deel was afgesloten in verband met renovatie.
Het Erechtheion
Op de plek waar nu het Erechtheion staat stond vroeger een andere tempel, het Kekropeion. Het verhaal gaat dat koning Kekrops onder de tempel lag begraven. Het Kekropeion werd volledig verwoest door de Perzen. Daarna werd het Erechtheion gebouwd waar koning Erechtheus en de Griekse goden Poseidon en Athene werden vereerd.
In de eeuwen daarna is de tempel nog een kerk geweest en een paleis. En tijdens de Turkse overname werd het gebruikt als harem. In 1645 sloeg de bliksem in waardoor de tempel zwaar beschadigd raakte.
Langs de rand van het gebouw staan zes vrouwelijke beelden die fungeren als pilaren (Kariatiden genoemd). Dit zijn replica’s. Overblijfselen van de originele beelden staan in het Akropolis Museum. Een van de dames werd gejat door Thomas Bruce en staat sinds de negentiende eeuw in het British Museum.
Odeon van Herodes Atticus
Aan de voet van de Acropolis berg ligt het Odeon (theater) dat in opdracht van Herodes Atticus (Grieks-Romeinse schrijver, politicus en kunstverzamelaar) werd gebouwd. Het theater werd opgedragen aan de overleden vrouw van Atticus, Regilla. Schijnbaar had hij niet zoveel naar haar omgekeken toen ze nog leefde en daar voelde hij zich schuldig over.
In de jaren 70 werd het theater gerestaureerd. Sindsdien worden er weer concerten en theatervoorstelling gegeven. Het theater biedt plaats aan zo’n 5000 mensen. Oorspronkelijk had het theater een houten dak maar dat is met de tijd (en plunderingen) verloren gegaan. Net als de marmeren en mozaïek versieringen.
Het Dionysustheater
Het Dionysustheater is het oudste theater van Europa. Theatervoorstelling ter ere van de god Dionysus (beschermer van de dramatische kunst) werden gehouden in het Agora. Maar toen dat te klein werd besloot men om de voorstellingen te verplaatsen naar de Tempel van Dionysus (die tijdens de oorlog met de Perzen volledig verwoest werd). In eerste instantie zat men gewoon in het gras op de heuvel. Daarna werden er houten banken geïnstalleerd. Maar toen die op een dag in elkaar stortten, met veel doden tot gevolg, besloot men om over te gaan op een stenen constructie. Het theater huisde in die tijd zo’n 17000 mensen.
In het begin werden er alleen theatervoorstellingen gehouden. Later, in de Romeinse tijd, werden de shows uitgebreid met gladiatorengevechten en gevechten met wilde dieren. Omdat de voorstellingen telkens veranderde en er steeds meer mensen kwamen kijken werd het theater een paar keer verbouwd. Het huidige Dionysustheater is de derde versie. van de eerste twee is helaas weinig overgebleven.
De staat van het theater is helaas niet goed genoeg om er weer concerten/ voorstellingen te geven zoals bij het Odeon van Herodes Atticus.
Beeld van de Griekse toneelschrijver Menander.
Uitzicht vanaf de Akropolis
Vanaf de Akropolis kun je uitkijken over heel Athene. Je hebt aan de ene kant uitzicht op Mount Lycabettus en aan de andere kant zie je de tempel van Zeus.
Het Akropolis Museum
Een eerste versie van het Akropolis Museum werd in 1865 opgericht in de buurt van het Parthenon. De Turken waren in 1833 vertrokken en in 1834 werd de Akropolis officieel een archeologische vindplaats. Alles wat gevonden werd moest natuurlijk ergens gehuisd worden en daarom werd het Museum opgericht.
Maar er werd zoveel gevonden dat er een tweede gebouw bij moest komen. Dit werd in 1888 gebouwd, naast het bestaande Museum. Na de Tweede Wereldoorlog besloot men dat er gerenoveerd moest worden en dat gebouw bleef in dienst tot 2007.
In 1976 begon men fragiele beelden van tempels zoals het Erechtheion te verwijderen in een poging om ze te beschermen tegen weersinvloeden. Maar daardoor groeide het museum wederom uit zijn voegen.
Men besloot om een compleet nieuw Museum te bouwen op zo’n 300 meter van de Akropolis. De fundering was klaar in 2004 en het nieuwe Museum opende zijn deuren in juni 2009.
Vondsten van de Akropolis
In het Akropolis Museum vind je uitsluitend objecten die zijn gevonden op de berg Akropolis.
Er zijn vier verdiepingen en de meest indrukwekkende (naar mijn mening) is de derde verdieping. Hier vind je namelijk een restauratie van de rand die om de Parthenon tempel heen zat. En dat is een gigantisch kunstwerk!
Terwijl je door het museum loopt kun je, je ook een beetje droevig voelen. Want je beseft je opeens hoeveel er verwoest is. En hoe fantastisch het er voor die verwoesting uit moet hebben gezien. Ik lieg niet als ik zeg dat ik een voet zou opgeven om maar heel even terug te kunnen in de tijd om te zien hoe het er toen uitzag.
Lees meer over het Akropolis Museum.
Louthroporoi waren luxe vazen waarin badwater werd vervoerd. De vazen werden versierd met afbeeldingen van huwelijkse taferelen.
Deze stenen afbeelding versierde het Asklepieion, een aantal tempels gewijd aan de god van geneeskunde en en genezing, Asklepios.
Deze dramatisch uitziende hoofden zijn afkomstig van het Dionysustheater.
Beelden en rand van afbeeldingen afkomstig van het Parthenon. Echt enorm indrukwekkend hoe ze dit zo mooi hebben gereconstrueerd.
De witte stukken zijn restauraties, de donkere, gele stukken zijn origineel.
Een aantal afbeeldingen ontbreekt want die hangen in het British Museum.
Een reconstructie van de beelden aan de westkant van het Parthenon.
Reconstructie van de beelden aan de oostkant van het Parthenon.
Onder het Akropolis Museum is een oude stad gevonden die ze hebben opgegraven. Dit deel werd geopend in 2019.
Onderstaande was waarschijnlijk het badhuis. Want in die tijd had nog niet elk huis een eigen badkamer.
Hieronder kun je goed het rioolsysteem zien. En potten die zijn gevonden.